Khi ông đang làm Thủ tướng, một hôm, trợ lý của ông là anh Vũ Quốc Tuấn gọi điện cho tôi và đề nghị tôi thu xếp một cuộc gặp - Thủ tướng muốn nghe tôi nói về vấn đề kiến trúc và di sản. Tôi ngạc nhiên trả lời: “Bộ VH và Bộ xây dựng có nhiều quan chức và chuyên gia về cả 2 lĩnh vực này, họ nắm con số và có nhiều tài liệu cụ thể hơn tôi”, nhưng anh Tuấn nói : “Thủ tướng muốn nghe chính anh” 

Vậy là sau đó có 2  buổi tối liền, Thủ tướng ngồi nghe tôi nói về kiến trúc và di sản. Ông nghe rất chăm chú, ghi chép rất cẩn thận, ông đặt các câu hỏi về tất cả những gì liên quan đến bảo tồn di sản văn hóa của dân tộc. Tôi chưa bao giờ nghe một vị lãnh đạo ngành nào hỏi mình về những vấn đề như thế.

Một trong những buổi họp cuối cùng của ông trên cương vị Thủ tướng cũng là làm việc với Bộ VH và các chuyên gia về bảo tồn di sản. Tôi rất ngạc nhiên về cách đặt vấn đề của ông, về cách ông thể hiện tâm huyết của mình trong một lĩnh vực tưởng như chuyên môn hẹp và đòi hỏi rất nhiều kiến thức chuyên ngành này. Sau này, đi với ông rất nhiều lần về lại An toàn khu, Côn Đảo, Đà lạt, tôi mới dần dần thấm thía cách tiếp cận vấn đề và phương thức tư duy “khác người” của ông: ông luôn luôn nghĩ mình là người không hiểu hết tất cả các vấn đề nên ông luôn luôn tìm kiếm những người hiểu biết lạ, hiểu biết mới, hiểu biết khác… về mọi sự vật, hiện tượng để nghe, gạn lọc và sử dụng. Dù không được học hành bài bản, ông tư duy như một nhà khoa học thực sự.

Sự nghiệp của ông quá đồ sộ, những gì ông làm được khá nhiều, và những gì ông mơ ước  còn ghê gớm hơn rất nhiều lần thế, nhưng , từ góc độ công việc của mình, tôi thấm thía đến từng giây từng phút được làm việc với ông để hiểu rằng : chúng ta đã có một vị thủ tướng văn minh theo đúng nghĩa hiện đại và chân chính nhất của nó. Có lẽ, rất cần phải nhắc lại để mọi người cùng nhớ, chính ông, chứ không phải ai khác, là vị Thủ tướng đầu tiên và duy nhất đã ký quyết định thành lập Hội đồng tư vấn kiến trúc cho Thủ tướng, một Hội đồng không hề để “làm sang”, mà thực chất đã tư vấn cho ông trong rất nhiều vụ việc liên quan đến kiến trúc-xây dựng cần có tiếng nói phản biện xã hội và chuyên môn- độc lập với các cơ quan nhà nước. Ngay khi đất nứoc mới mở cửa, tầm nhìn của ông đã vượt xa thời đại và chuẩn bị nền móng cho một tương lai hiện thực hóa ước mơ: “xây dựng đất nước đàng hoàng hơn-to đẹp hơn” của Bác Hồ. Ông hiểu rất rõ một đất nứoc văn minh không chỉ cần những đại công trường xây dựng, mà còn cần, và quan trọng hơn là lưu giữ được linh hồn của các đô thị và những di sản – dù vô hình hay hữu hình của cha ông. Tiếc là khi ông không còn là Thủ tướng, Hội đồng đã bị giải tán, mang theo nỗi buồn và sự tiếc nuối của các KTS hành nghề về một nơi mà họ có quyền bày tỏ chính kiến và luôn có một người có trọng trách lắng nghe

Cũng không phải ai cũng biết là về cuối đời, ông đã đi về lại Côn Đảo và Đà Lạt rất nhiều lần. Ông ra Côn Đảo, vì muốn lắng nghe linh hồn của những chiến sỹ đã nằm xuống ở đó, ông muốn Côn Đảo được quy hoạch và xây dựng đẹp đẽ, thân thiện, thanh bình xứng đáng với mơ ước của những người đã đổ máu vì nó. Ông lên Đà lạt, vì xót xa muốn cứu lấy đô thị-di sản này .

Không dưới một lần ông chua xót nói với tôi : “chúng ta không kịp làm gì cho Hạ Long nữa, thì hãy cố gắng hết sức cứu lấy Đà lạt và Côn Đảo”.Không hề có kiến thức nền về quy hoạch-kiến trúc, nhưng những gì ông vạch ra về tương lai của đô thị- di sản Đà lạt thực sự làm các chuyên gia trong ngành như chúng tôi khâm phục. Cách thức mà ông đề xuất hoàn toàn phù hợp với tư duy quy hoạch của các đô thị di sản cổ kính và nổi tiếng nhất thế giới .

Về dự án Côn Đảo, không phải tự nhiên mà ông thích phương án đề xuất của các chuyên gia Nga , ông nói : “phải là một dân tộc đã trải qua chiến tranh vệ quốc mới hiểu được sức mạnh và sự thiêng liêng kỳ lạ của mảnh đất này”. Tiếc rằng , vâng, lại tiếc rằng, phương án của những người bạn Nga mà ông chia sẻ đã không được các chuyên gia của Bộ VH chấp thuận.

Có quá nhiều cách đánh giá và nhìn nhận của ông không phải ai cũng đủ cái tầm, cái tâm, cũng sự tinh tế để đồng cảm, chia sẻ. Các quan chức của chúng ta mong muốn Côn Đảo được UNESCO công nhận là một di sản thế giới, còn ông, ông Võ Văn Kiệt, chỉ mong Côn Đảo trở thành một biểu tượng giản dị về lòng yêu nước và tinh thần dân tộc của người VN . “Chỉ người VN mình mới có thể hiểu và tự hào về Côn Đảo, và nỗi đau này chúng ta cũng chỉ giữ cho mình thôi”, ông nói trong một lần đến nghĩa trang Hàng Dương

Và những khi ấy, tôi lại nhìn thấy nỗi ưu tư hẳn trên khuôn mặt rất “anh Hai Nam bộ của ông : Lương tâm của ông đối với đất nước này không bao giờ để cho ông được yên , luôn luôn là một nỗi ám ảnh : “làm mới hơn, làm khác đi, làm khác hơn”