Đó là nghệ nhân – nhà điêu khắc Trần Văn Trầm, một trong số bốn nghệ nhân của tỉnh Tiền Giang vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

          Sinh ra trong một gia đình đông anh em thuộc xã vùng sâu Phú An của huyện Cai Lậy, tuổi thơ của ông gắn liền với ruộng đồng và sông nước… Do ham học, mỗi ngày ông phải băng đồng gần 8 cây số để đến lớp học ở tận thị trấn Cái Bè (chưa kể những ngày địch dội bom, oanh tạc, phải đi đường vòng còn xa hơn). Dù học ca chiều nhưng từ 8-9 giờ sáng, ông đã rời nhà nhằm tranh thủ trên đường đến trường, hớt đầy keo cá lia thia bán cho đám bạn con nhà giàu ở thị trấn để có tiền ăn học. Những khi học ca sáng, từ buổi tối, ông đã chuẩn bị bó đuốc, đến khuya là khởi hành để đến trường kịp giờ học. Đầu năm 1965, giặc Mỹ oanh tạc dữ dội, xóm làng tan hoang vì bom đạn, khi đó, đang học đệ ngũ (lớp 8), ông suy nghĩ, nếu học tiếp phổ thông dù đậu hay rớt tú tài cũng phải đi lính, rồi cầm súng bắn nhau...

          Thế nên, năm 1969, ông quyết định thi vào Trường Kỹ thuật Vĩnh Long. Kết quả, ông nằm trong tốp 10 thí sinh đạt điểm cao nhất kỳ thi năm đó và được ưu tiên chọn ngành học (ông chọn ngành Điện tử). Năm 1972, ông được nhà trường tuyển chọn tham dự và đoạt giải Nhất Cuộc thi Điện tử toàn quốc, được Bộ Giáo dục Việt Nam cộng hòa thời đó cấp Bằng Tưởng lệ (nay là Bằng khen). Sau khi ra trường, cha mẹ mất (do chiến tranh), ông lại trở về quê làm ruộng để nuôi 6 đứa em. Tuy gắn bó với công việc đồng áng nhưng lúc nào ông cũng suy nghĩ, phải tìm cách thay đổi cuộc sống, thay đổi hoàn cảnh.

Tác giả dự lễ khánh thành tượng đài “Thiên Họ Dương” tại Trường Tiểu học Thiên Hộ Dương,

TP. Mỹ Tho.

          Năm 1978, ông nộp hồ sơ dự thi và trúng tuyển vào Khoa Điêu khắc, Trường Đại học Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. Sau 8 năm trui rèn trong lò mỹ thuật, năm 1986, ra trường, ông được trường giữ lại, phân công tham gia sáng tác và xây dựng các công trình mỹ thuật trong thời gian 2 năm. Cũng trong thời gian này, tác phẩm đầu tay ông được tham gia chỉ đạo là “Mẹ đồng bằng” (công trình BTCT cao 32 mét, xây dựng tại nghĩa trang liệt sĩ tỉnh Vĩnh Long). Qua trải nghiệm thực tế, ông càng đam mê cái nghiệp mà mình đã chọn và quyết tâm theo đuổi nó đến cùng. Trong thời gian công tác tại Hội Văn học nghệ thuật tỉnh rồi Bảo tàng Tiền Giang, cho đến lúc nghỉ hưu ông đã sáng tác và chỉ huy xây dựng hơn 70 công trình, tác phẩm điêu khắc, gồm: tượng đài, bia truyền thống, biểu tượng cùng nhiều thể loại điêu khắc tạo hình khác. Các tác phẩm của ông phần lớn khắc họa chân dung các nhân vật lịch sử và các dữ kiện lịch sử (trận đánh). Qua đó, tái hiện tội ác của bọn thực dân, đế quốc; quá trình chiến đấu anh dũng, sự xả thân của các thế hệ cách mạng để gìn giữ từng tấc đất thiêng liêng của tổ quốc. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông gồm có: Căn cứ Tỉnh ủy Long Tiên, Bình Xuân; bia căm thù bến đò Phú Mỹ; tượng đài Anh hùng dân tộc (AHDT) Thủ Khoa Huân, AHDT Thiên Hộ Dương; tượng đồng chí Nguyễn Văn Côn…

Chân dung nghệ nhân Trần Văn Trầm.

          Ngoài ra, một số tác phẩm khác do ông sáng tác còn tạo dấu ấn ở một số tỉnh, thành khác như: Tượng đài “Đốc binh Lê Cẩn - Nguyễn Giao” (đồng đúc cao 10 mét, Vũng Liêm), tượng đài “Chi bộ đầu tiên” (đá Granite cao 30m) ở Vĩnh Long; tượng đài “Chiến thắng Tiểu đoàn 857” (đá Granite cao 15m ở Bình Tân, do ông và người em ruột là Nhà điêu khắc Trần Thanh Tùng đồng tác giả), tác phẩm “Giấc mơ xa”, đá Marble) ở TP. Hồ Chí Minh; tác phẩm “Bất khuất” đá Granite (Trại sáng tác điêu khắc đá Côn Đảo, 2009)… Bên cạnh đó, ông còn hỗ trợ chuyên môn cho đồng nghiệp thực hiện gần 20 tượng đài tại nhiều tỉnh, thành như: Tượng đài chiến thắng Quân khu 9 (Cần Thơ); Bà mẹ Đồng Khởi (Bến Tre); Tượng đài Đầu Tiếng (Bình Dương); Tượng đài Hữu nghị Việt – Xô Cam Ranh)…

          Ngoài sở trường khai thác về đề tài lịch sử, nghệ nhân Trần Văn Trầm còn tái hiện lại vẻ đẹp hoang sơ về những miền quê, những thân phận, những ký ức về thời thơ ấu qua những tuyệt tác như: Gà chọi, Cà nanh, Ký ức nẩy mầm, Thân phận... Bên cạnh việc sáng tác và chỉ huy xây dựng công trình, ông còn tham gia giảng dạy, tổ chức triển lãm, trưng bày tác phẩm tại các bảo tàng, nhà truyền thống…