Trong 19 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng xã nông thôn mới (NTM), tiêu chí số 13 về hình thức tổ chức sản xuất yêu cầu xã phải có hợp tác xã (HTX) được tổ chức hoạt động hiệu quả và đúng theo Luật HTX 2012 có mô hình liên kết cung ứng, tiêu thụ sản phẩm chủ yếu tại địa phương… Do đó, việc củng cố, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế hợp tác, HTX theo mô hình kiểu mới là việc làm không thể thiếu trong xây dựng NTM.

          Tính đến tháng 6/2019, toàn tỉnh Tiền Giang có 01 liên hiệp HTX nông nghiệp và 181 HTX với gần 63.000 thành viên; trong đó lao động làm việc thường xuyên tại các HTX hơn 21.000 người, với thu nhập bình quân 4,7 triệu đồng/người/tháng. Qua khảo sát, đánh giá phân loại HTX năm 2018, có 86 HTX khá giỏi, chiếm 80,73%; 11 HTX trung bình, chiếm 10,09%; 10 HTX yếu kém, chiếm 9,17% và 66 HTX mới thành lập trong năm 2018 nên chưa phân loại.

          Hiệu quả kinh tế - xã hội của các HTX đã hỗ trợ kinh tế hộ gia đình phát triển, góp phần chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, nông thôn, tạo việc làm, tăng thu nhập, góp phần xóa khó, giảm nghèo, ổn định xã hội ở nông thôn. Theo thống kê của Liên minh HTX tỉnh, hầu hết trong 60 xã được công nhận NTM đều có HTX hoạt động đúng Luật HTX năm 2012. Tuy nhiên, các HTX này chưa đáp ứng đầy đủ, đúng yêu cầu của tiêu chí số 13 như: tốc độ tăng trưởng tăng đều hàng năm chưa theo kịp các thành phần kinh tế khác.

          Thực hiện chủ trương xây dựng NTM giai đoạn 2015 - 2020 tỉnh Tiền Giang phải có 100 xã đạt chuẩn NTM, trong đó hiện có 60 xã đạt chuẩn NTM (tính đến tháng 09/2019), còn lại 40 xã phấn đấu đến năm 2020 đạt chuẩn NTM.

          Bên cạnh đó, các HTX hoạt động hiệu quả chưa cao; thu nhập của thành viên còn thấp; chưa khuyến khích được cán bộ, thành viên, người lao động gắn bó với HTX; chưa khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế của địa phương; thiếu linh hoạt, thiếu nhạy bén với cơ chế thị trường; chưa chủ động phát triển các dịch vụ, ngành nghề phù hợp phục vụ nhu cầu của thành viên; cơ sở vật chất kỹ thuật còn thiếu; nội lực yếu. Có một số HTX chưa liên kết được với doanh nghiệp để cung ứng, tiêu thụ sản phẩm cho các thành viên… Cá biệt, có HTX thành lập chưa hội đủ các điều kiện cần thiết, nên sau khi thành lập hoạt động không có hiệu quả, thành viên chưa thật sự gắn bó với HTX…

          Do đó, việc củng cố, phát triển, nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể ở những xã được công nhận NTM là việc làm cần thiết, phải được Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, HTX (Ban Chỉ đạo) các cấp đặc biệt quan tâm.

          Theo đó, đối với những xã NTM đã có HTX, Ban Chỉ đạo huyện, xã cần khảo sát, đánh giá việc tổ chức, hoạt động của HTX như tình hình hoạt động, những thuận lợi, khó khăn của HTX, HTX cần hỗ trợ, giải quyết vấn đề gì?... Từ đó, có giải pháp cụ thể để giúp đỡ, tạo điều kiện cho HTX hoạt động có hiệu quả, nhất là những HTX hiện nay hoạt động cầm chừng, hiệu quả chưa cao.

          Đối với HTX hoạt động cầm chừng cần bổ sung nhân sự, củng cố Hội đồng quản trị, Ban Điều hành HTX; đồng thời, tư vấn, hướng dẫn xây dựng phương án sản xuất - kinh doanh phù hợp; phát triển thêm thành viên; huy động thêm vốn góp; mở thêm ngành nghề, dịch vụ; liên kết với doanh nghiệp để cung ứng, tiêu thụ sản phẩm chủ yếu cho thành viên…

          Đối với những xã đăng ký xây dựng NTM từ nay đến năm 2020 mà chưa có HTX thì cần tập trung tuyên truyền, vận động, giúp cho người dân thấy được vai trò, vị trí của HTX trong nền kinh tế thị trường, lợi ích khi vào HTX… để từ đó họ tự nguyện tham gia (nhưng không nên nóng vội, chạy theo tiêu chí). Có như vậy, HTX mới thành lập hoạt động có hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của người dân.

          Để góp phần xây dựng NTM, việc củng cố, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế hợp tác, HTX; đồng thời, vận động thành lập mới HTX ở những xã chưa có HTX là việc làm cần thiết và tiến hành song song. Ban Chỉ đạo các cấp cần quan tâm hơn, hỗ trợ đúng mức để kinh tế hợp tác, HTX hoạt động ngày càng có hiệu quả, bền vững, thể hiện được vai trò quan trọng trong việc tổ chức sản xuất, hỗ trợ cho kinh tế hộ thành viên phát triển, gắn kết và góp phần đắc lực cho việc thực hiện các tiêu chí NTM ở địa phương./.