Đó là:

- Quy mô sản xuất nhỏ, lẻ (vùng ĐBSCL bình quân diện tích trồng lúa 0,6ha/hộ; hộ sản xuất có dưới 01 ha chiếm trên 50%).

- Sản xuất nhỏ, phần lớn nông dân sản xuất theo kinh nghiệm, việc ứng dụng quy trình canh tác và tiến bộ khoa học kỹ thuật còn hạn chế, thiếu đồng bộ.

- Sử dụng nhiều loại giống lúa trên vùng nguyên liệu.

- Chủng loại thuốc BVTV quá nhiều , khó phân biệt, rất dễ mua và khó kiểm soát (hiện thuốc trừ sâu có trên 1.700 tên thương phẩm; thuốc trị bệnh trên 1.300 tên; hơn 200 công ty sản xuất kinh doanh thuốc BVTV; 93 nhà máy và 28.750 cửa hàng, đại lý bán thuốc và đang có xu hướng tăng nhanh).

- Việc sử dụng thuốc BVTV trong sản xuất lúa còn nhiều bất cập và lãng phí, như một số nông dân tăng liều lượng sử dụng lên hơn 2 lần; ở các tỉnh phía Nam có tới hơn 38% dùng liều lượng cao hơn khuyến cáo; gần 30% tự ý hổn hợp nhiều loại trước khi phun, thậm chí sử dụng cả thuốc thuộc danh mục cấm; đặc biệt nhiều hộ không tuân thủ thời gian cách ly, nhất là sử dụng thuốc kích thích tăng trưởng trước khi thu hoạch.

Mô hình liên kết xây dựng vùng nguyên liệu an toàn-sản xuất gạo an toàn tại Công ty Lương thực Tiền Giang

Nhằm vượt qua những thách thức trên; đồng thời, ý thức được tầm quan trọng của việc xây dựng thương hiệu trong chiến lược kinh doanh của mình, ngay từ đầu những năm 2000, Công ty Lương thực Tiền Giang (Tigifood) đã xây dựng được gần 20 thương hiệu gạo các loại và đến nay còn 11 nhãn hiệu đang được thị trường chấp nhận. Trong số nầy, một số nhãn hiệu được người tiêu dùng đánh giá cao và đạt nhiều giải thưởng các cấp như: ChínCon Rồng Vàng, Hương Việt, Hồng Hạc…Tất cả các sản phẩm có nhãn hiệu đã được công bố tiêu chuẩn cơ sở và được chứng nhận phù hợp với các quy định an toàn thực phẩm.

Gần đây, thực hiện chủ trương của Tổng Công ty Lương thực miền Nam về xây dựng vùng nguyên liệu lúa an toàn làm tiền đề phát triển thương hiệu gạo an toàn đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa và từng bước thâm nhập xuất khẩu sang các nước phát triển trong bối cảnh thị trường xuất khẩu gạo gặp nhiều khó khăn do cạnh tranh rất gay gắt. Đặc biệt là những rào cản kỹ thuật từ các nước phát triển như Mỹ, châu Âu, Nhật bản…do tồn dư thuốc BVTV trong gạo, thực sự là thách thức lớn nhất trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng và thương mại gạo toàn cầu.

I. Phương thức thực hiện

Tigifood thực hiện chiến lược xây dựng thương hiệu gạo, marketing cho cả giai đoạn 2016-2020 mà giai đoạn đầu là tái cấu trúc lại hệ thống nhãn hiệu gạo hiện có và cho ra đời 4 dòng sản phẩm với 5 nhãn hiệu gạo cùng với hệ thống nhận diện thương hiệu mới. Tập trung vào 4 khâu mang tính đột phá:

1. Chuyển đổi mạnh mẽ cách thức tiếp cận là chọn xuất phát điểm từ lúa nguyên liệu thay vì đi từ gạo nguyên liệu trong thời gian dài trước đây.

2. Lúa phải được sản xuất trên nền tảng liên kết giữa Tigifood và các tổ chức đại diện nông dân theo mô hình cánh đồng lớn.

3. Quy trình canh tác phải được kiểm soát theo khuyến cáo của ngành nông nghiệp “3 giảm, 3 tăng”; “1 phải, 5 giảm”.

4. Yếu tố an toàn được đưa lên hàng đầu cùng với yếu tố chất lượng ổn định và xem đây là linh hồn trong xây dựng thương hiệu gạo an toàn Tigifood.

II. Những điểm khác biệt

Trên cơ sở này, Tigifood đã định vị 5 nhãn hiệu gạo an toàn phải thoả mãn: Chất lượng-An toàn-Thơm ngon-Giá cạnh tranh.

1. Yếu tố chất lượng đảm bảo nhờ:

- Tính ổn định được duy trì nhờ sản xuất theo chuỗi giá trị.

- Toàn bộ quá trình canh tác được kiểm soát chặt chẽ và qua đó truy xuất được nguồn gốc là một yếu tố cần thiết để kiểm soát chất lượng.

- Sau khi thu hoạch lúa được sấy, chế biến, xử lý trực tiếp tại nhà máy Tigifood, được quản lý bởi các hệ thống chất lượng quốc tế: ISO22000, HACCP, BRC, HALAL,…

- Gạo thành phẩm phải qua các thiết bị kiểm tra tiên tiến như máy tách màu điện tử, máy tách sạn, máy dò kim loại,…

2. Yếu tố an toàn được đảm bảo nhờ:

- Quy trình sử dụng thuốc BVTV được kiểm soát nghiêm ngặt (danh mục thuốc sử dụng quy tắc “4 đúng”, đặc biệt 20 ngày trước khi thu hoạch tuyệt đối không sử dụng bất kỳ loại  thuốc BVTV nào).

- Gạo thành phẩm trước khi đóng gói được kiểm tra, phân tích chất lượng cụ thể đạt chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm bởi các đơn vị chức năng chuyên ngành như Trung tâm phân tích TP.HCM, Viện Y tế vệ sinh TP.HCM, Phòng thí nghiệm đạt chuẩn quốc tế SGS,…

- Quá trình đóng gói gạo được thực hiện khép kín, đồng bộ trong phòng đóng gói tiêu chuẩn đạt chứng nhận HACCP.

- Bao bì đóng gói tiếp xúc trực tiếp với gạo phải đảm bảo an toàn và có kiểm nghiệm phân tích phù hợp quy định an toàn vệ sinh thực phẩm.

- Quá trình chế biến, bảo quản gạo tuân thủ nguyên tắc “3 không”: không chất tẩy trắng, không chất bảo quản, không chất tạo mùi.

3. Yếu tố thơm ngon:

Đây là yếu tố không định lượng được, chủ yếu bằng cảm nhận, tuỳ theo sở thích và khẩu vị mỗi người và cũng thay đổi tùy theo đặc tính mỗi loại giống. Tuy nhiên, yếu tố nầy vẫn được đảm bảo nhờ:

- Sản xuất từ giống lúa xác nhận của các đơn vị sản xuất giống có uy tín và được Tigifood cung cấp trực tiếp cho nông dân.

- Tuyển chọn từ giống thơm đặc sản, hoặc lúa thơm, lúa hạt dài chất lượng cao nổi tiếng của Tiền Giang và ĐBSCL.

- Xay xát trực tiếp từ lúa - không pha trộn từ gạo - giữ được hương vị tự nhiên của lúa.

4. Giá bán cạnh tranh:

Gạo an toàn Tigifood vẫn giữ được giá bán khá cạnh tranh so với những sản phẩm cùng phân khúc gạo an toàn, gạo sạch trên thị trường nhờ vào các yếu tố:

- Sản xuất theo chuỗi giá trị với hành trình ngắn nhất nhờ mối liên kết 3 bên: Nhà nông - Tigifood - Đại lý phân phối ít qua khâu trung gian.

Toàn bộ những công đoạn chính đều được thực hiện trực tiếp tại 3 xí nghiệp chế biến gạo chất lượng cao của Tigifood.

III. Đặc tính 5 nhãn hiệu an toàn

Trên cơ sở phân tích và định vị khách hàng, Tigifood xây dựng 4 dòng sản phẩm với 5 nhãn hiệu gạo phù hợp với các phân khúc thị trường đa dạng của thị trường nội địa, xếp theo thứ tự giá bán thấp đến giá bán cao:

1. Dòng gạo thông dụng với 2 nhãn hiệu:

- Thiên Nga: Nở, xốp cơm, đóng gói 5 kg.

- Bông Sen Vàng: Dẻo vừa, mềm cơm, đóng gói 5 kg, 2 kg.

2. Dòng gạo thơm hảo hạng với nhãn hiệu Hương Việt: Đặc sản hảo hạng: Dẻo, thơm, mềm cơm, đóng gói bao 5 kg, 2 kg.

3. Dòng gạo sạch từ vùng “lúa - tôm” với nhãn hiệu Bông Sen Vàng: Dẻo, mềm cơm, đóng gói bao 5 kg, 2 kg.

4. Dòng sản phẩm gạo thượng hạng:

Đây là nhóm gạo thơm đặc sản, chất lượng cao nhất với nhãn hiệu Hồng Hạc: Đặc sản thượng hạng: Dẻo, thơm, ngọt cơm. Đóng hộp giấy, bao hút chân không 5kg, 2 kg.

IV. Kết luận

Gạo là mặt hàng thiết yếu, gắn bó hàng ngày với tất cả người dân Việt. Bữa cơm gia đình không chỉ là thức ăn thông thường mà còn mang giá trị truyền thống gắn liền với lịch sử lâu đời của nền văn minh lúa nước ở nước ta.

Với việc ra mắt 5 nhãn hiệu gạo an toàn lần nầy, trước mắt Tigifood kỳ vọng và cam kết cung cấp đến người tiêu dùng trong nước từ phân khúc cao đến thông dụng đều có cơ hội tiếp cận những sản phẩm gạo an toàn đáp ứng nhu cần hết sức chính đáng của mọi tầng lớp người dân Việt Nam. Bữa cơm gia đình không những ngon, thơm, chất lượng mà còn phải an toàn cho sức khoẻ con người; đồng thời, mở ra cơ hội để vượt qua “hàng rào kỹ thuật” xuất khẩu gạo vào thị trường các nước phát triển, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh lúa gạo, tăng thu nhập cho người trồng lúa và nhất là sản xuất lúa gạo đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Máy xay xát gạo.