Theo Ths Nguyễn Văn Tư, Giảng viên Khoa Thủy sản Trường Đại học Nông Lâm Tp Hồ Chí Minh, gan có vai trò rất quan trọng đối với cá tra nuôi do cơ quan này đảm trách chức năng tổng hợp protein huyết tương, chuyển hóa các chất dinh dưỡng, sản sinh ra các enzyme và loại thải các chất độc (độc tố nấm, hóa chất, kháng sinh) ra khỏi cơ thể. Ngoài ra, gan còn sản xuất dịch mật để hỗ trợ cho quá trình tiêu hóa thức ăn; nhiều phản ứng sinh hóa quan trọng được thực hiện tại gan có chức năng điều hòa hoạt động trao đổi chất của cơ thể, từ đó giúp cá nuôi sinh trưởng và phát triển tốt.

Trong những năm gần đây, nông dân nuôi cá tra liên tục nâng cao mật độ sản xuất nhằm nâng cao sản lượng cá tra trên cùng một đơn vị diện tích. Trong điều kiện thả nuôi như vậy, nếu việc quản lý chất lượng nước, thức ăn và sức khỏe cá không đảm bảo kỹ thuật sẽ khiến cho cá nuôi bị stress, sức đề kháng kém. Khi đó, hoạt động của các tế bào gan sẽ bị ảnh hưởng và chức năng của gan sẽ bị suy yếu làm cho cá tăng trưởng chậm, chất độc không được loại thải ra khỏi cơ thể triệt để nên sức khỏe giảm sút khiến mầm bệnh dễ tấn công cơ thể cá gây ra bệnh.

Hoạt động nuôi cá tra thương phẩm phục vụ chế biến xuất khẩu hiện nay chủ yếu sử dụng thức ăn công nghiệp, phần nhỏ sử dụng thức ăn tự chế với các loại nguyên liệu chủ yếu như bột cá, cám gạo, mì lát, bắp… Trong khi đó, Việt Nam là nước nhiệt đới gió mùa có nhiệt độ và ẩm độ cao nên khả năng xuất hiện độc tố của nấm mốc (Aflatoxin) trong các loại nguyên liệu, thức ăn cá tra là rất cao nếu điều kiện bảo quản kho chứa không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật như nhà kho không thông thoáng, nhiệt độ và độ ẩm cao, nắng chiếu trực tiếp, mưa tạt...

Khi độc tố nấm mốc xuất hiện trong thức ăn cá sẽ có tác động xấu đến cá nuôi, nhất là gan cá vì cơ quan này phải hoạt động hết công suất để loại thải chất độc này ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, mức độ tác động này có thể nặng nhẹ khác nhau tùy theo nồng độ độc tố nấm có trong thức ăn cá. Nếu nồng độ độc tố nấm trong thức ăn cá cao sẽ làm cho gan bị xơ nên không thể thực hiện được chức năng bình thường làm cho cá chậm lớn, sức đề kháng yếu dẫn tỷ lệ chết cao; còn nếu nồng độ độc tố nấm thấp cũng ảnh hưởng phần nào đến sinh trưởng bình thường của cá. Do đó, việc sử dụng các chất tăng cường chức năng gan trong nuôi cá tra thâm canh là vô cùng cần thiết để giảm thiểu tác hại của độc tố nấm đến hoạt động phát triển bình thường của gan cá.

Hiện nay, các sản phẩm tăng cường chức năng gan (giải độc gan) cho cá tra thường có thành phần gồm sorbitol, inositol, choline và methionine. Trong đó sorbitol có vai trò kích thích sự tiết mật, các enzyme tiêu hóa và một số hormone giúp quá trình tiêu hóa thức ăn đạt hiệu quả cao hơn, đồng thời duy trì hoạt động bình thường của gan và cơ thể. Inositol và choline giúp cơ thể tăng cường việc sử dụng chất béo, làm giảm việc tích lũy chất béo trong gan và cơ thể, tăng cường việc chuyển hóa chất béo tích lũy trong gan thành phospholipid để làm giảm hàm lượng chất béo trong gan. Ngoài ra, methionine và choline có vai trò cung cấp nhóm methyl (-CH₃) cho một số phản ứng sinh hóa phức tạp nhằm chuyển những chất độc trong quá trình nuôi như độc tố nấm, hóa chất, kháng sinh… thành những chất không độc trước khi được bài tiết ra khỏi cơ thể.

Trong điều kiện nuôi cá tra thâm canh (mật độ cao) như hiện nay thì việc sử dụng các sản phẩm tăng cường chức năng gan theo hướng dẫn của nhà sản xuất là cần thiết để giúp cá sinh trưởng tốt, giảm bệnh, giảm hao hụt... Tuy nhiên, quan trọng hơn là bà con nuôi cá tra cần lựa chọn thức ăn chất lượng, bảo quản đúng kỹ thuật, chỉ sử dụng hóa chất, kháng sinh khi thật sự cần thiết, mật độ cá thả nuôi phù hợp với kỹ thuật nuôi và công nghệ nuôi, duy trì chất lượng nước tốt trong quá trình nuôi để giúp cá có sức khỏe tốt, ít bệnh, giảm chi phí sản xuất, từ đó giúp hiệu quả nuôi cá tra đạt cao hơn.