1/ Xin bác sĩ cho biết lý do, mục đích của việc tư vấn sức khỏe cộng đồng qua Tổng đài điện thoại 073.1088 ?

TS.BS Nguyễn Hùng Vĩ:

Về lý do tổ chức tư vấn sức khỏe cộng đồng qua Tổng đài điện thoại 073.1088

Hiện nay, về bệnh tật, cả nước nói chung và tỉnh Tiền Giang nói riêng đang trải qua quá trình chuyển tiếp về mặt dịch tễ học và nhân khẩu; sự lão hoá về dân số và sự gia tăng các bệnh mãn tính không lây (như huyết áp, tiểu đường, hội chứng chuyển hóa, béo phì, loãng xương...). Nếu không có giải pháp can thiệp phù hợp thì các bệnh lý này không chỉ tác động về mặt sức khỏe, tăng chi phí tài chính mà lâu dài còn ảnh hưởng đến chất lượng sống, chất lượng sức khỏe cộng đồng, nguồn lực xã hội.

Hiện nay, thông tin y học rất nhiều, chủ yếu nhằm cung cấp kiến thức chung về chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng. Tuy vậy những kiến thức chung ấy thường chỉ là những điều cơ bản, những kiến thức thông thường, ít khi cụ thể. Khi có bệnh, cần thiết phải có hướng dẫn chuyên biệt về điều trị chuyên khoa.

Khi bản thân hay có người thân mắc bệnh, ai cũng mong muốn hiểu biết cặn kẽ về bệnh tật để chủ động phòng, chống và phối hợp với Thầy thuốc để điều trị hiệu quả. Tuy vậy, khối lượng kiến thức và kỹ thuật y khoa hiện có vô cùng đồ sộ nên một người ngoài ngành y tế không thể nào có đầy đủ thông tin để chọn lựa giải pháp điều trị phù hợp khi mắc bệnh.

Qua khảo sát thực tế cho thấy nhu cầu tư vấn các vấn đề liên quan đến chăm sóc sức khoẻ của cộng đồng rất lớn. Trong khi đó, tại Tiền Giang số lượng Bác sĩ chuyên khoa chỉ có hạn; lại phải đối phó với tình trạng quá tải bệnh viện ở tất cả các tuyến - từ các BV tuyến tỉnh đến tuyến huyện, cả đa khoa và chuyên khoa - nên nếu ngành y tế không có giải pháp hợp lý chắc chắn sẽ không đáp ứng được nhu cầu cấp thiết về tư vấn sức khoẻ của cộng đồng. Hiện nay cũng có quá nhiều cơ sở chăm sóc sức khỏe ‘trá hình” và sản phẩm thực phẩm chức năng mượn danh nghĩa chăm sóc sức khỏe nhưng chưa được kiểm chứng đầy đủ nên nếu không tổ chức hệ thống cung cấp thông tin chính thức của đội ngũ Thầy thuốc uy tín, có trách nhiệm, thì cộng đồng sẽ gặp rất nhiều nguy cơ khi phải chọn cơ sở, Thầy thuốc, tuyến chuyên môn kỹ thuật và phương pháp điều trị phù hợp. Thực tế, có không ít người bệnh đã chọn sai đường nên lâm vào cảnh “tiền mất tật mang”!

Trong vài thập kỷ gần đây, Y học hiện đại đã tiến bộ vượt bực, bao gồm nhiều lĩnh vực cần kết hợp với nhau mới đem đến hiệu quả toàn diện. Đã qua rồi thời cả Thầy thuốc, người bệnh và gia đình chỉ lo có mỗi việc điều trị bệnh. Ngày nay muốn chăm sóc sức khỏe tốt, Y học hiện đại yêu cầu phải giúp con người phòng bệnh từ rất xa, chẩn đoán sớm, điều trị sớm, hiệu quả và phục hồi chức năng toàn diện; sau đó phải chú ý quản lý, chăm sóc, và nâng cao sức khỏe thường xuyên, liên tục để giúp con người sống vui, sống khỏe, sống hài hòa với thiên nhiên và xã hội, sống có chất lượng cao.

Do đó, qua nghiên cứu các nguồn lực khả thi, chúng tôi đã mời Viễn thông Tiền Giang (VNPT) cùng phối hợp nghiên cứu, tổ chức nâng cấp chất lượng hoạt động tư vấn sức khoẻ cộng đồng theo hướng có đầy đủ các chuyên khoa; có thể tổ chức tư vấn mọi lúc, mọi nơi; đáp ứng nhu cầu rất lớn về tư vấn sức khỏe của cộng đồng; không chỉ tư vấn về việc chẩn đoán, điều trị bệnh tật mà còn tư vấn các vấn đề liên quan đến việc làm sao để bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ tốt nhất phù hợp hoàn cảnh sống thực tế của mỗi người.

Vì vậy, chúng tôi tổ chức mạng lưới tư vấn sức khỏe chính quy, cung cấp thông tin y tế chủ đạo, đặc biệt là chú ý đến việc chỉ đường đi ngắn nhất để giúp người bệnh biết cách chọn lựa giải pháp phù hợp nhất, hiệu quả chữa bệnh cao nhất trong khả năng thực tế của mỗi người, phù hợp với các quy định về tuyến chuyên môn của ngành y tế và khả năng của đội ngũ Thầy thuốc tại các cơ sở y tế hiện tại.

Về mục đích tổ chức tư vấn sức khỏe cộng đồng qua Tổng đài điện thoại 073.1088

- Giúp người dân có kiến thức phòng bệnh, chữa bệnh và chọn giải pháp phù hợp khi có vấn đề về sức khỏe, bệnh tật... mà băn khoăn không biết hỏi ai và không biết giải quyết thế nào để đạt hiệu quả điều trị cao nhất mà lại tiết kiệm nhất.

- Sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực Y Bác sĩ chuyên khoa hiện có, giảm tình trạng quá tải của Bệnh viện, tuyến trên, giảm phiền hà cho người bệnh và thân nhân.

- Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho người dân ngay tại cộng đồng; giúp người dân khỏi đến bệnh viện, giảm nhập viện không cần thiết; hướng dẫn giúp người dân giải quyết bệnh sớm và đúng ngay từ đầu. 

- Giúp người bệnh tránh “bẫy” đi lòng vòng không kết quả gây tốn kém.

2/ Nét mới của việc tư vấn qua Tổng đài này là gì ?

TS.BS Nguyễn Hùng Vĩ:

Trước đây, tại Tiền Giang, đã có một số đơn vị tổ chức tư vấn sức khỏe qua điện thoại như tư vấn sức khỏe của Bệnh viện đa khoa Trung tâm Tiền Giang (điện thoại 0733 888 999); tư vấn dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ và trẻ em, kế hoạch hóa gia đình… do Trung tâm chăm sóc sức khỏe Sinh sản Tiền Giang, Trung tâm tư vấn dịch vụ Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh và Viễn thông Tiền Giang (VNPT) phối hợp thực hiện.

Bên cạnh đó, để đáp ứng nhu cầu tìm hiểu thông tin ngày càng nhiều của người dân, từ năm 2008, Đài 108 VNPT Tiền Giang đã triển khai dịch vụ tư vấn qua tổng đài 1088 một số lĩnh vực như sức khỏe, dinh dưỡng, tâm lý, pháp luật, tin học, giáo dục...

Tuy nhiên, các hoạt động tư vấn trên chưa được phổ biến và phát triển toàn diện, rất nhiều người dân ở địa phương chưa biết cách sử dụng các dịch vụ này. Có nhiều lý do, trong đó chủ yếu là khả năng đáp ứng còn hạn chế cả về chất lượng nội dung bài nói chuyện lẫn số lượng chuyên gia tư vấn. Ở đa số bệnh viện chưa có phòng tư vấn cho bệnh nhân; các Bác sĩ tại phòng khám không có nhiều thời gian tư vấn về bệnh trạng và hướng dẫn điều trị cho từng bệnh nhân. Từ đó, nhu cầu được tư vấn, giải đáp thắc mắc về những vấn đề gần gũi liên quan đến chăm sóc sức khỏe của người dân ngày càng tăng cao và đa dạng.

Xuất phát từ tình hình thực tế trên, chúng tôi phối hợp với VNPT Tiền Giang triển khai đề tài “Tư vấn sức khỏe cộng đồng qua Tổng đài điện thoại 073.1088” nhằm hiện đại hóa lĩnh vực tư vấn sức khỏe cộng đồng cả về số lượng lẫn chất lượng, góp phần phát huy các nguồn lực hiện có, đẩy mạnh hợp tác xã hội hóa nhằm tăng cường chăm sóc sức khỏe ngay tại nhà, tại đơn vị công tác; không chỉ cho người dân trong tỉnh mà còn cho các địa phương lân cận trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước.​

Hiện tại, Hội Y học Tiền Giang cùng VNPT Tiền Giang phối hợp mời các chuyên gia tư vấn là các Bác sĩ chuyên khoa, Thạc sĩ, Tiến sĩ… có trách nhiệm cao và nhiệt tình tư vấn sức khỏe cho cộng đồng; trong đó có các chuyên gia là lãnh đạo ở các Bệnh viện đa khoa và chuyên khoa tuyến tỉnh, Trường Cao đẳng Y tế Tiền Giang; các Trung tâm Y tế, cơ quan Bảo hiểm Y tế... tham gia tư vấn sức khỏe và các vấn đề liên quan.

Nội dung tư vấn có hơn 20 lĩnh vực về chăm sóc sức khỏe bao gồm điều trị, cận lâm sàng, dự phòng, dược, mỹ phẩm, vệ sinh an toàn thực phẩm, dinh dưỡng, đào tạo, các chủ trương, chính sách về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe...

Các vấn đề được tư vấn gồm các bệnh về cấp cứu; nội khoa (tiêu hóa, tiết niệu, tim mạch, lão khoa); ngoại khoa (tổng quát, chấn thương, bỏng); nhi khoa; phẫu thuật tạo hình - thẩm mỹ; các bệnh về nội tiết (bướu cổ, tiểu đường, loãng xương); các bệnh về mắt, răng, hàm mặt, tai, mũi, họng; da liễu (phong, bệnh ngoài da, bệnh lây qua đường tình dục); y học cổ truyền (châm cứu, thuốc nam, xoa bóp, phục hồi chức năng); ung bướu (các khối u, ung thư), huyết học; HIV/AIDS (phòng bệnh, xét nghiệm, chăm sóc, điều trị); tâm thần kinh; an toàn vệ sinh thực phẩm; dược phẩm, mỹ phẩm, thuốc và cách sử dụng; giám định y khoa, pháp y; kế hoạch hóa gia đình; bệnh phụ khoa; an toàn tình dục; phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em; y tế dự phòng (tiêm chủng, các bệnh truyền nhiễm, cúm gia cầm, SARS)...

Thông qua kênh 1088, người dân có nhu cầu sẽ được tư vấn giải đáp các thắc mắc, giải tỏa các ưu tư hoặc được hướng dẫn đi khám bệnh, điều trị sớm để bảo vệ và duy trì sức khỏe cho bản thân và gia đình.

3/ Qua Tổng đài, các bác sĩ chuyên khoa chỉ tư vấn về sức khỏe thôi, hay có đưa ra biện pháp điều trị cho người bệnh không thưa bác sĩ ? (tức điều trị từ xa)

TS.BS Nguyễn Hùng Vĩ:

Hoạt động tư vấn sức khỏe của chúng tôi dựa chủ yếu vào việc NGHE người bệnh kể về tình trạng sức khỏe của mình và đặt câu hỏi qua điện thoại; sau đó chúng tôi cùng người bệnh trao đổi về hướng và phương pháp giải quyết bệnh tật hay vấn đề quan tâm sao cho phù hợp với Y học hiện đại, càng đơn giản càng tốt và phù hợp hoàn cảnh mỗi người. Các hoạt động này chủ yếu giúp người bệnh thêm tự tin khi có thêm người bạn hiểu biết chuyên khoa sâu về y tế tham mưu góp ý lúc hữu sự nên thường gần gũi dễ thực hiện. Còn muốn chẩn đoán chính xác hay điều trị hiệu quả, đương nhiên phải tuân thủ các nguyên tắc của ngành Y tế và các quy định hiện hành: Phải hướng dẫn người bệnh đến cơ sở y tế uy tín để được Bác sĩ hỏi kỹ, nhìn, sờ, gõ, nghe chu đáo và nếu cần phải có các xét nghiệm cận lâm sàng hỗ trợ chẩn đoán.

Ngoài tư vấn về sức khỏe, hướng dẫn về các nguyên tắc chẩn đoán, điều trị, tự quản lý sức khỏe và phục hồi chức năng như đã nêu trên, chúng tôi còn đặc biệt quan tâm đến việc chỉ đường đi ngắn nhất, giúp người bệnh biết cách chọn lựa giải pháp phù hợp nhất, hiệu quả chữa bệnh cao nhất trong khả năng thực tế của mỗi người - có Bảo hiểm Y tế hay chưa có BHYT; phù hợp với các quy định về tuyến chuyên môn của ngành y tế và khả năng của đội ngũ Thầy thuốc tại các cơ sở y tế trong và ngoài tỉnh.

4/ Nếu có tư vấn cả biện pháp điều trị, liệu có đảm bảo tính khách quan không, khi mà hiện tại nhiều bác sĩ đang có mở các phòng khám tư nhân, thưa bác sĩ ? 

TS.BS Nguyễn Hùng Vĩ:

Mục đích của chúng tôi khi thực hiện đề tài này là tập trung hỗ trợ Bác sĩ lâm sàng chỉ ở khâu tư vấn sức khỏe - thực tế đa số Bác sĩ lâm sàng đều trong tình trạng quá tải công việc nên không thể nào tư vấn sức khỏe đầy đủ được - mà không làm thay công việc khám, chẩn đoán và ghi y lệnh điều trị của Bác sĩ lâm sàng.

5/ Tính hiệu quả của công tác tư vấn từ xa này thời gian qua như thế nào, thưa bác sĩ ?

TS.BS Nguyễn Hùng Vĩ:

- Thông qua dịch vụ này, người dân không cần trực tiếp đến các bệnh viện hay phòng khám để chờ được gặp bác sĩ nhờ tư vấn mà chỉ cần ở tại nhà gọi vào tổng đài 073.1088 sẽ được các điện thoại viên kết nối với các Bác sĩ chuyên khoa tư vấn trực tiếp; qua đó giúp bệnh nhân biết rõ về tình trạng bệnh của mình, các triệu chứng, cách phòng ngừa bệnh và hướng giải quyết phù hợp.

- Giúp cho người bệnh và gia đình nhận rõ bệnh trạng cùng những nguy cơ và hậu quả của bệnh. Từ đó, giúp gia đình giảm lo âu, chủ động trong công việc; góp phần tăng năng suất lao động, tăng chất lượng cuộc sống.

- Nhiều trường hợp tránh khỏi nhập viện không cần thiết, không mất thời gian lao động sản xuất.