Xoài cũng đã được xác định là một trong những trái cây đặc sản có lợi thế cạnh tranh của tỉnh Tiền Giang. Về thăm Tiền Giang, ai cũng không khỏi trầm trồ trước những vườn xoài chuyên canh bạt ngàn ở các huyện vùng ngập lũ mà trọng điểm là: Cai Lậy, Cái Bè... Trên đất Cái Bè, quê hương giống xoài cát Hòa Lộc, xoài trồng tập trung ở 13 xã thuộc vùng chỉ dẫn địa lý xoài cát Hòa Lộc gồm: An Hữu, An Thái Đông, An Thái Trung, Hậu Thành, Hòa Hưng, Hòa Khánh, Mỹ Đức Đông, Mỹ Đức Tây, Mỹ Lợi A, Mỹ Lương, Tân Hưng, Tân Thanh và Thiện Trí. Huyện Cai Lậy cũng có 1.810 ha xoài tập trung ở các xã: Phú An, Cẩm Sơn, Hiệp Đức, Hội Xuân...

       Là thế mạnh quan trọng của kinh tế vườn tỉnh Tiền Giang nên thời gian qua được sự hỗ trợ về nhiều mặt của nhà nước, nông dân địa phương đã tích cực đầu tư thâm canh, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào quá trình sản xuất để tăng năng suất, sản lượng, nâng chất lượng nông sản hàng hóa khi tham gia thị trường cũng như tăng cường xúc tiến thương mại để rộng đường xuất khẩu...Năm 2002, tỉnh thành lập được Hợp tác xã (HTX) xoài cát Hòa Lộc tại xã Hòa Hưng – quê hương trái xoài cát Hòa Lộc. Đây là những bước đi quan trọng giúp nông dân vùng chuyên canh tăng thu nhập, ổn định cuộc sống đồng thời tạo tiền đề cho cây xoài phát triển bền vững. Qua đó, thiết thực đem lại những tin vui cho vùng trồng xoài chuyên canh ở Tiền Giang.

       Ông Nguyễn Thành Nhơn, Giám đốc HTX xoài cát Hòa Lộc cho biết, HTX được thành lập năm 2002 với 32 xã viên ban đầu nay đã tăng lên 115 xã viên. Ngay từ khi thành lập, HTX đã hướng xã viên thâm canh xoài cát Hòa Lộc theo tiêu chí GAP nhằm tạo nguồn nông sản an toàn đáp ứng nhu cầu thị trường giai đoạn hội nhập và đổi mới. Nhờ vậy, đến năm 2012, Hợp tác xã (HTX) xoài cát Hòa Lộc (Cái Bè) đã có 20,73 ha được cấp chứng nhận đạt tiêu chí VietGAP. Đến năm 2014 đã nâng lên đạt tiêu chí GlobalGAP. Bên cạnh đó, HTX cũng đã đầu tư mở rộng diện tích nhà xưởng sơ chế, đóng gói sản phẩm lên 500 m².

       Nói về hiệu quả kinh tế của mô hình trồng xoài cát GlobalGAP, ông Nguyễn Thành Nhơn cho biết, sản xuất theo mô hình mới mang lại nhiều lợi ích lớn lao. Cụ thể năng suất từ mức chỉ 5 – 7 tấn/ ha đến nay xã viên đã nâng lên 10 đến 11 tấn/ ha. Được cấp chứng nhận GlobalGAP cũng đồng nghĩa với HTX dễ dàng ký được những hợp đồng dài hạn đối với các đối tác lớn nước ngoài mà cụ thể là thị trường Nhật Bản, một thị trường hết sức khó tính đối với nông sản hàng hóa. Hiện nay, mỗi năm HTX xuất khẩu được trên 50 tấn xoài cát Hòa Lộc sang thị trường Nhật Bản thông qua Công ty HATCHANO chưa kể đang thăm dò thêm tại các thị trường khác như: Trung Quốc, NewZealand ... chẳng hạn.

       Đáng chú ý, giá xoài được HTX thu mua ổn định và cao hơn so với giá thị trường bên ngoài. Ví dụ thời điểm tết vừa qua, khi giá xoài thương lái thu mua dao động từ 40.000 đ đến 65.000 đ/kg tùy theo loại thì HTX thu mua của xã viên đạt từ 48.000 đ đến 70.000 đ/kg tùy loại. Còn theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang, sản phẩm xoài cát Hòa Lộc đặc sản địa phương đang được xuất khẩu sang nhiều nước trên khắp thế giới: Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, NewZealand, Nga... với số lượng trung bình khoảng 360 tấn/ năm.

       Bước khởi đầu của trái xoài Tiền Giang như thế là khá thuận lợi. Tuy nhiên lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang thừa nhận, bên cạnh đó, vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn, hạn chế cần phải tháo gỡ. Nhược điểm lớn nhất của ngành hàng trái cây nói chung và trái xoài Tiền Giang nói riêng là sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, chưa có vùng nguyên liệu tập trung đồng đều và đảm bảo về chất lượng cung ứng thị trường, công tác bảo quản sau thu hoạch còn yếu kém; việc thu mua, vận chuyển đi tiêu thụ còn lệ thuộc hoàn toàn vào thương lái. Ngoài ra, cơ sở vật chất phục vụ công nghiệp chế biến sản phẩm trái cây còn nhiều hạn chế. Đồng bằng sông Cửu Long hiện chỉ có 4 nhà máy chế biến trái cây hoạt động ở các tỉnh: Long An, Tiền Giang, Cần Thơ, Kiên Giang nhưng sản lượng tiêu thụ rất hạn chế. Sự liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị ngành hàng cây ăn trái chưa chặt chẽ kể cả liên kết dọc và liên kết ngang.

       Tại cuộc Hội thảo về chuỗi giá trị sản phẩm xoài tỉnh Tiền Giang do Sở Công Thương và các ngành hữu quan tổ chức tại Hòa Hưng, Cái Bè trong tháng giêng 2015 vừa qua, Chia sẻ quan điểm này, Phó Giáo sư-Tiến sĩ Võ Thị Thanh Lộc, Viện Nghiên cứu phát triển Đồng bằng sông Cửu Long cho rằng, những vấn đề trước mắt đang đặt ra cho trái xoài Tiền Giang nhằm tăng giá trị, đảm bảo thu nhập và an sinh xã hội cho người trồng xoài theo hướng bền vững. Đó là: Tăng xuất khẩu xoài tươi và sản phẩm sấy sang thị trường khối EU và Mỹ, tăng sản phẩm giá trị gia tăng xoài chế biến xuất khẩu nhất là thâm nhập các thị trường mới, tăng hợp đồng cung cấp trái tươi vào hệ thống nhà hàng, khách sạn nội địa.

       Theo Phó Giáo sư-Tiến sĩ Võ Thị Thanh Lộc, muốn vậy, cần chú trọng đến giải pháp nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm xoài thông qua chuỗi giá trị từ khâu sản xuất đến thu mua và chế biến xuất khẩu với sự tham gia của nhà nước, của các doanh nghiệp, của nông dân vùng chuyên canh...theo mô hình liên kết 4 nhà. Trước mắt, đối với tỉnh Tiền Giang cần quan tâm hỗ trợ nông dân ứng dụng tiến bộ kỹ thuật sản xuất xoài rải vụ, phát triển các tổ hợp tác và hợp tác xã sản xuất xoài theo tiêu chí GAP, tập trung xây dựng vùng nguyên liệu, dự báo nhu cầu thị trường các sản phẩm chủ lực, tập huấn kiến thức thị trường cũng như mô hình sản xuất và tiêu thụ theo cách tiếp cận chuỗi giá trị...

       Đồng ý kiến trên, ông Phan Tấn Cường, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Long Uyên (Kim Sơn, Châu Thành, Tiền Giang) chuyên chế biến các sản phẩm trái cây đông lạnh xuất khẩu chất lượng cao trong đó có mặt hàng chủ lực là xoài cát chu chế biến đông lạnh cho biết, năng lực sản xuất của Công ty từ 8.000 tấn đến 10.000 tấn thành phẩm xoài/ năm với thị trường xuất khẩu chủ yếu là khu vực Bắc Á, Châu Âu và năm 2015 tiếp tục hướng vào thị trường Mỹ. Trung bình mỗi ngày, nhu cầu sản xuất của Công ty từ 40 đến 60 tấn xoài nguyên liệu, tức 1.200 tấn đến 1.500 tấn/ tháng. Để có nguồn nguyên liệu ổn định phục vụ cho sản xuất của doanh nghiệp, ông Phan Tấn Cường đề xuất: Tiếp tục tuyên truyền và hướng dẫn cho nông dân trồng xoài theo ngưỡng an toàn đồng thời nghiên cứu sản xuất rải vụ để đảm bảo nguồn nguyên liệu cho nhà máy sản xuất và nông dân được hưởng lợi về giá, tránh tình trạng “trúng mùa, mất giá”.

       Trước những đòi hỏi bức bách từ thực tiễn sản xuất và thâm canh xoài, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang cho biết, đia phương đã đề ra những giải pháp kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất và chất lượng trái gắn kết đồng bộ với các giải pháp về tổ chức thu mua, bảo quản, chế biến; giải pháp về chính sách và thị trường. Tỉnh nghiên cứu xây dựng và triển khai cánh đồng lớn về sản phẩm xoài trong tương lai, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật về phòng trừ sâu bệnh, áp dụng cơ giới hóa trong quá trình sản xuất, nghiên cứu sản xuất rãi vụ gắn với chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Theo lộ trình hoạch định, Tiền Giang củng cố và nâng chất các chợ trái cây đầu mới, nâng chất các hợp tác xã, hình thành mối liên kết giữa doanh nghiệp, kinh tế tập thể với nhà vườn trong sản xuất theo chuỗi giá trị qua đó tạo điều kiện tốt nhất để doanh nghiệp gắn với vùng sản xuất trái cây...

       Còn ông Nguyễn Văn Công, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang đóng góp thêm, ngoài ra, còn tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong tìm kiếm thị trường trái cây, quảng bá sản phẩm và xúc tiến thương mại, có cơ chế chính sách về khuyến khích liên kết 4 nhà để trái xoài nói chung và xoài cát Hòa Lộc nói riêng ngày một vươn xa theo mô hình chuỗi giá trị. Đây là một trong những việc làm cần thiết và hết sức cấp bách. Chính chuỗi giá trị tạo sự kết nối bền chặt giữa bốn nhà: Nhà nước, Nhà khoa học, Nhà sản xuất và Nhà kinh doanh, là chìa khóa mở ra cánh cửa phát triển toàn diện, hiệu quả, góp phần cụ thể hóa chủ trương đổi mới, tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp nói chung và ngành sản xuất xoài Tiền Giang nói riêng.