Hoa lan là một trong những loài hoa đẹp nhất, được coi là loài hoa tinh khiết, vương giả cao sang. Hoa lan không những phong phú về màu sắc mà còn đẹp cả về hình dáng, cái đẹp của hoa lan thể hiện từ những đường nét của cánh hoa tao nhã đến dạng hình thân, lá, cành duyên dáng mà ít có loài hoa nào sánh nổi. | |
Đầu que tăm có dính hạt phấn chuyển vào phần nhụy của hoa cây mẹ. |
Việt Nam là một trong những quốc gia đặc hữu nhiều loài hoa lan quí hiếm. Hiện tại, hoa lan có hơn 25.000 loài khác nhau, cùng với những loài mới được khám phá và mô tả theo hàng năm. Việc bảo tồn các loài lan hiện có và mở rộng việc trồng lan cùng với sự giao lưu, trao đổi những giống lan quí với các nước bạn thì giá trị khoa học cũng như giá trị kinh tế của các loài hoa lan ở nước ta sẽ tăng lên đáng kể. Do được thiên nhiên ưu đãi về các yếu tố địa lý, khí hậu cũng như độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng, Việt Nam rất thích hợp với nghề nuôi trồng hoa lan. Ngày nay, để tạo ra một giống mới, đáp ứng nhu cầu trồng trọt và sở thích của con người, biện pháp lai (thụ phấn) nhân tạo đã được áp dụng một cách phổ biến. Bằng phương pháp lai nhân tạo dựa trên các nguồn giống bản địa và nhập nội, các giống mới ra đời từ các cây lai cùng loài, khác loài, khác chi và cho đến nay tập đoàn giống lan lai đã lên đến hàng trăm ngàn giống, với muôn vàn màu sắc và kiểu dáng đặc trưng không trùng lặp.
Bước 1: loại bỏ phần hạt phấn trên hoa cây mẹ, công việc này cần phải nhẹ nhàng và khéo léo, dùng đầu nhọn que tăm mở nắp bao phấn rồi gỡ bỏ phần hạt phấn trên hoa cây mẹ.
Bước 2: để thu lấy phần hạt phấn hoa cây bố, dùng một que tăm mới, đưa đầu tăm mở nhẹ nhàng nắp bao phấn rồi lấy hạt phấn ra khỏi hoa cây bố. Đôi khi hạt phấn không dính vào đầu que tăm, trong trường hợp này, có thể chấm đầu tăm vào chất nhầy trong nhụy cái, lúc đó khối phấn sẽ dễ dàng dính vào đầu tăm.
Cây hoa lan Dendrobium đang mang trái từ quá trình thụ phấn
Bước 4: cắt bỏ hết hoa và nụ không được thụ phấn trên phát hoa, để cây tập trung chất dinh dưỡng cho quá trình thụ phấn và nuôi trái đậu sau lai.
Bước 5: buộc thẻ ghi chú vào hoa vừa thụ phấn. Trên thẻ ghi ngày thụ phấn, phép lai giữa hai giống bố mẹ và người thực hiện. Có thể ghi ký hiệu cặp lai trên thẻ đeo, nhưng tên bố mẹ của cặp lai phải được ghi cẩn thận và rõ ràng vào sổ theo dõi, kết hợp với việc lưu giữ hình ảnh để sau này làm cơ sở chọn lọc cặp lai có triển vọng.
Một ngày sau khi thụ phấn, quan sát nếu thấy cánh hoa bị héo và cụp xuống, phần cuống hoa xanh và có dấu hiệu phình to là quá trình thụ phấn thành công. Cuống hoa phình to và phát triển thành trái lan sau này. Tùy vào giống mà thời gian trái lan chín khác nhau, sau khi được thụ phấn có giống sẽ chín sau 3 tháng, có giống 6 tháng và giống Dendrobium pierardi đến 14 tháng thì trái mới chín. Thường xuyên theo dõi trái lan để thu hoạch đúng lúc vì khi chín trái lan sẽ tự nứt ra để cho hạt lan bay đi. Trái lan thu hoạch được chuyển vào phòng thí nghiệm nuôi cấy mô thực vật cho nẩy mầm trong điều kiện vô trùng.