Rối thị trường tôm Nhật Bản

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), việc kiểm tra dư lượng Ethoxyquin trong tôm Việt Nam với tần suất 30% vào cuối tháng 5/2012 của cơ quan thẩm quyền Nhật Bản đã làm xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường này sụt giảm đáng kể. Cụ thể, mức tăng trưởng giá trị so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 5 từ tăng 52,5% giảm xuống tăng 23,7% trong tháng 6, tệ hại nhất là tháng 7 với mức tăng trưởng âm 1,4%.

Để cứu vãn tình hình này, ngày 31/7/2012, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát đã gửi công hàm đến Bộ trưởng Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi xã hội Nhật Bản đề nghị nâng mức kiểm soát giới hạn (MRL) đối với Ethoxyquin trong tôm Việt Nam từ 0,01 ppm lên 1 ppm tương tự như quy định của Nhật Bản về dư lượng Ethoxyquin cho phép đối với sản phẩm cá. Ngay sau đó, chế độ kiểm tra 30% lô tôm Việt Nam đối với Ethoxyquin đã được cơ quan thẩm quyền Nhật Bản bãi bỏ thay vào đó là chế độ kiểm tra giám sát với mức MRL không đổi.

Tuy nhiên, ngày 31/8/2012, Nhật Bản đã tăng cường kiểm tra 100% lô tôm Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này sau khi phát hiện 2 lô tôm Việt Nam có dư lượng Ethoxyquin vượt mức cho phép. Điều này đã khiến các doanh nghiệp Việt Nam xuất tôm sang Nhật Bản lo ngại và bị động. Theo Tổng cục Hải quan Việt Nam, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Nhật Bản trong tháng 8/2012 tiếp tục giảm tới 16,6% so với tháng 8 năm ngoái.

Theo VASEP, Nhật Bản là thị trường lớn của tôm Việt Nam với tỷ trọng chiếm đến 30% tổng giá trị xuất khẩu tôm cả nước và giá trị xuất khẩu hàng tháng sang thị trường này đạt đến 60 triệu USD/tháng. Tuy nhiên, hiện nay thị trường này lại có những quy định quá khắt khe đối với Ethoxyquin trong tôm với mức MRL cho phép chỉ 0,01ppm, nên xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường này sẽ giảm mạnh nếu không sớm có những giải pháp tháo gỡ rào cản Ethoxyquin trong thời gian tới.

Cần có quy trình nuôi phù hợp

Trước tình hình cấp bách này và để cứu thị trường Nhật Bản, ngày 04/9/2012, VASEP đã có Công văn đề xuất hai giải pháp tháo gỡ vấn đề Ethoxyquin. Theo đó, VASEP cho biết, hiện đa số bột cá và bột đạm nhập khẩu từ Peru và Nhật Bản có hàm lượng Ethoxyquin từ 200-600 ppm, trong khi đó lượng dự trữ các loại nguyên liệu này trong nước còn khá nhiều nên khả năng thức ăn thủy sản có dư lượng Ethoxyquin là rất cao.

Để giải quyết vấn đề này, VASEP đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN-PTNT) quy định hàm lượng Ethoxyquin trong thức ăn thủy sản là 0,5 ppm. Bởi theo kinh nghiệm của một số doanh nghiệp nuôi và chế biến tôm xuất khẩu ở Bến Tre, tôm nuôi không phát hiện dư lượng Ethoxyquin khi cho tôm ăn thức ăn có hàm lượng Ethoxyquin 0,5ppm trong 4 ngày cuối cùng trước khi thu hoạch, sau khi ngừng cho tôm ăn 1 ngày.

Tổng cục Thủy sản cũng có ý kiến cần có văn bản quy định thức ăn tôm nên sản xuất theo nhiều giai đoạn khác nhau với mỗi giai đoạn khoảng 10 ngày; trong đó, giai đoạn trước khi thu hoạch tôm nên sản xuất loại thức ăn có hàm lượng Ethoxyquin thấp.

Tuy nhiên, tại cuộc họp bàn về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm ngày 16/9/2012, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát cho biết, hiện nay Nhật Bản và một số quốc gia khác quy định hàm lượng Ethoxyquin trong bột cá và thức ăn thủy sản là 100-150ppm nên Việt Nam khó có thể quy định hàm lượng Ethoxyquin là 0,5ppm. Do đó, giải pháp hiện nay là có văn bản hướng dẫn địa phương khuyến cáo người nuôi tôm về quy trình nuôi và những loại thức ăn thủy sản phù hợp sao cho đến khi thu hoạch không còn dư lượng Ethoxyquin trong tôm nuôi.

Hiện nay, tình hình xuất khẩu tôm của Ấn Độ sang Nhật Bản cũng đang vấp phải rào cản Ethoxyquin với 131 lô tôm Ấn Độ bị từ chối nhập khẩu vào nước này. Hiện nay các nhà xuất khẩu tôm Ấn Độ đang yêu cầu Chính phủ nước này có biện pháp giải quyết và cử phái đoàn sang làm việc với Nhật Bản về vấn đề Ethoxyquin trong tôm. (box)

Xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường Nhật Bản đang rối ren vì dư lượng Ethoxyquin (KCN Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang)