trương này là chiếc cầu nối giữa doanh nghiệp với những người sản xuất ra nông sản (lúa gạo, gia súc, thủy sản…) vì bản thân doanh nghiệp không thể ký hợp đồng trực tiếp với từng nông hộ mà qua một khâu trung gian.

Trong tình hình hiện nay, đơn vị có thể làm tốt nhất vai trò trung gian chính là hợp tác xã (HTX). Tổ chức này có thể đại diện cho các xã viên nông dân thương lượng về giá cả và phương thức mua bán với doanh nghiệp.

Tại TPHCM, điều này có thể thấy rõ thông qua mô hình các HTX chăn nuôi bò sữa trong việc cung cấp sữa nguyên liệu cho nhà máy chế biến của Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk), HTX và liên tổ sản xuất rau an toàn liên kết với hệ thống Co.opMart, Metro&Carry, BigC, MaxiMark… trong việc điều phối nguồn rau thu hoạch hàng ngày của bà con xã viên.

Trên diện rộng, những HTX được coi là tiên tiến có thể kể đến như HTX Bình Tây (Tiền Giang), HTX Duy Sơn 2 (Quảng Nam), nhưng nếu xét toàn cục, các đơn vị này vẫn phát triển thiếu tính bền vững.

Theo nhận định của PGS-TS Vũ Trọng Khải (Trường Quản lý cán bộ Nông nghiệp – Phát triển nông thôn 2), so với yêu cầu của nền kinh tế thị trường, các HTX tiên tiến trong nông nghiệp kể trên cũng còn khoảng cách khá xa.

Tại nhiều hội thảo nhằm tìm ra chính sách phù hợp để thúc đẩy hoạt động của HTX, các đại biểu đều thống nhất quan điểm về sự cần thiết phát triển của HTX. Trong đó nổi lên 2 vấn đề lớn, đó là những bất cập về chính sách thuế đối với HTX và về nhân sự.

Theo PGS – TS Vũ Trọng Khải, điều kiện cần để HTX hoạt động là tính tự chủ thật sự, tự chịu trách nhiệm về hoạt động của mình theo pháp luật, có thể làm bất kỳ việc gì mà luật pháp không cấm. Điều kiện đủ là HTX phải có đủ khả năng quản lý có hiệu quả. Muốn vậy, HTX đích thực chỉ có thể có được nếu xã viên của nó là các chủ trang trại sản xuất hàng hóa, chứ không phải là các chủ hộ tiểu nông, sản xuất tự cấp tự túc, hay có chút ít hàng hóa chỉ đủ bán ở chợ quê.

Điển hình của trường hợp này là HTX Chăn nuôi Tiên Phong ở TPHCM, nơi tập hợp những chủ trang trại nuôi heo, vừa có tiềm lực về vốn vừa am hiểu về KHKT, và tiếp cận nhanh với những yêu cầu thị trường.

Hiện nay, cùng với Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn, Tiên Phong là HTX duy nhất cùng tiến hành quy trình chăn nuôi heo an toàn và đang thương lượng với Co.opMart để đưa sản phẩm thịt heo an toàn với thương hiệu rõ ràng, tiêu thụ trên hệ thống siêu thị này.

Và mới đây, trong việc triển khai dự án xây dựng và kiểm soát chất lượng nông sản thực phẩm (FAPQDCP) của Canada ở 15 tỉnh TP, HTX Chăn nuôi Tiên Phong cũng là nơi được chọn làm thí điểm về việc chăn nuôi heo an toàn ở TPHCM. GS-TS Vũ Trọng Khải cho rằng, chủ trang trại sản xuất hàng hóa là những người có khả năng thành lập và quản lý các HTX tốt hơn, họ đầy nhiệt huyết trước hết là vì sự phát triển trang trại của chính mình và các xã viên.